Relatieverslaving

Het klinkt heerlijk, verslaafd zijn aan je geliefde… wat is er nu fijner dan dat? Als je geliefde net zo verslaafd is aan jou en jullie heel gelukkig en tevreden zijn, dan is er ook helemaal niets aan de hand. Een relatieverslaving wordt een probleem wanneer je niet kunt stoppen met de relatie, hoewel de relatie niet goed is voor je mentale en lichamelijke gezondheid.

Wellicht trek je partners aan die zich niet willen binden of ben je een ‘friend with benefits’ terwijl je dit niet wilt. Het kan zijn dat iemand een obsessie heeft voor jou, of heeft je partner zich juist helemaal afgesloten door altijd achter de computer te zitten of aan het werk te zijn. Psychische stoornissen spelen helaas ook vaak een rol. Daarbij kun je denken aan bijvoorbeeld autisme, depressie, narcisme, antisociale persoonlijkheidsstoornis, borderline persoonlijkheidsstoornis, angststoornis, PTSS, een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis of een vermijdende persoonlijkheidsstoornis.

Als relatieverslaafde voel je een sterk verlangen om te verbinden, te zorgen, liefde te geven zodat hij of zij zal veranderen en jou daarvoor in ruil al die liefdevolle aandacht en erkenning zal geven die je in een vorige relatie (of in je jeugd) zo gemist hebt. Wanneer je in de relatie niet krijgt wat je nodig hebt, wanneer je wensen en behoeften niet vervuld worden dan wil je des te meer aandacht van deze emotioneel afwezige partner. Ook wanneer je liefdeloos of respectloos behandeld -of zelfs (emotioneel) mishandeld- wordt, ben je niet in staat om de relatie te beëindigen. Emotioneel-gezonde mannen of vrouwen vind je maar voorspelbaar en saai. Je wordt aangetrokken tot partners die op dezelfde (destructieve) manier beschadigd zijn als jij. Dit is wat je kent, dit ervaar je als veilig, maar het is natuurlijk schijnveiligheid. De cliënten in mijn praktijk komen vaak tot de conclusie dat ze niet zozeer relatieverslaafde zijn (aangezien er meestal helemaal geen sprake is van een echte relatie) maar dat ze ‘valse hoop’ verslaafde zijn. Ze blijven maar vastzitten in ‘hopen op verandering’, al gaat dit ten koste van zichzelf en kostbare tijd.

Misschien herken je jezelf?

• Je praat zijn/haar fouten goed (hij/zij bedoelt het niet zo)
• Je neemt een (te) groot deel van de verantwoordelijkheid van de problemen op je
• Je denkt dat het beter gaat als jij nog meer je best doet
• Je wilt dat je partner aan zichzelf gaat werken, in de hoop dat hij/zij gaat veranderen
• Je ‘voelt’ dat je steeds verder van jezelf af komt te staan

Je bent in gedachten de hele dag bezig antwoorden te vinden op de vraag hoe je de problemen in je relatie zou kunnen oplossen, hoe je de situatie zou kunnen veranderen en toch samen gelukkig kunt zijn. Je relatie is een obsessie geworden. Een obsessie met een negatieve invloed op je gedrag, je emoties en gevoelens. Zowel je fysieke, emotionele en spirituele gezondheid lijden er zwaar onder.

Ontkenning

Je probeert continu redenen te verzinnen waarom de relatie je toch gelukkig zou kunnen maken. Deze redenen zijn afweermechanismen die ervoor zorgen dat je geen contact maakt met een pijnlijk gemis aan liefde, emotionele aandacht en erkenning uit je jeugd. Dit kan variëren van gedachten als:

• Niemand is perfect
• We hebben het toch leuk samen
• Ik hou echt van hem
• Hij houdt echt van mij
• Met therapie gaat het beter, als hij maar mee zou gaan
• Ik kan niet alleen zijn
• Het wordt wel beter als hij aan z’n problemen werkt
• Hij/zij redt het niet zonder mij
• Wij horen bij elkaar
• Ik vind nooit meer iemand zoals hij/zij

Hoe goed en krampachtig je ook je best doet, de problemen worden niet minder -vandaag niet, morgen ook niet- alleen maar slechter. Het leven draait alleen nog maar om de problemen in je relatie. Je omgeving kan en wil niet langer hulpeloos toekijken. Eerst nemen ze afstand en soms daarna afscheid. Je raakt geïsoleerd, je vereenzaamd, wordt steeds ongelukkiger en gaat twijfelen aan je eigen geestelijke gezondheid. Je vraagt je continu af: ‘Zie ik het wel goed? Ben ik nou gek (aan het worden)?’ Je durft jezelf, je waarneming en interpretatievermogen niet meer te vertrouwen. Maar op een gegeven moment, weet je één ding zeker: dit moet stoppen want anders ga je eraan onderdoor.

Als je (ex) partners iets gemeen hebben, namelijk dat ze emotioneel niet beschikbaar zijn voor jou, -ook al doe je nog zo je best- dan is het goed om te bekijken waarom dit patroon zich herhaalt. Relatieverslaving betekent niet dat je steeds van relatie naar relatie hopt. Het betekent dat je in een relatie blijft zitten met mannen of vrouwen die zich emotioneel niet kunnen (ver)binden waardoor je jezelf beschadigd of te kort doet. Jouw partners zijn emotioneel onbeschikbaar vanwege hun emotionele beschadiging en zijn niet in staat om ware intimiteit aan te gaan.  

Het is niet ongewoon voor relatieverslaafden dat er een geschiedenis van trauma, verwaarlozing en/of emotioneel onbeschikbare ouders in de jeugd aan ten grondslag ligt. Veel relatieverslaafden hebben niet veel verzorgende, positieve aandacht of liefde ontvangen terwijl ze opgroeiden. Als gevolg daarvan is er een onbewuste angst voor afwijzing en verlating ontstaan. Desalniettemin kan het zo zijn dat er op het eerste gezicht geen sprake was van trauma of mishandeling maar van een gezin waar weinig gesproken werd over alledaagse problemen, gevoelens en emoties. Vaak waren er onuitgesproken conflicten die afstand creëerde tussen de gezinsleden.

Zo leerde je al vroeg hoe het is om je emotioneel alleen te voelen. Je emoties werden niet opgemerkt (ook niet door jezelf) waardoor je het contact met je innerlijke stem kwijt raakte.  Hierdoor kon je je als volwassene minder goed beschermen tegen destructieve relaties en gezonde keuzes  maken. Je hebt nooit geleerd hoe je bewust in contact staat met je gevoel en hoe je daarmee om moet gaan. Vaak heb je vanuit het ouderlijk huis een voorbeeld gehad wat zich nu herhaalt. Je hebt geen idee hoe een gezonde relatie eruit zou moeten zien. Je onderbewustzijn draagt een enorme hoeveelheid onverwerkte gevoelens bij zich maar tegelijkertijd ook een enorme behoefte aan liefde, aandacht, bevestiging, erkenning en waardering van de ander. Hierdoor ben je een makkelijk slachtoffer en klamp je je vast aan partners die je maar een klein beetje aandacht geven.

Om een relatieverslaving te kunnen helen zal het roer volledig om moeten. Je mag stap voor stap al je onderliggende pijn en onvervulde behoeften uit je jeugd alsnog doorvoelen, erkennen en uiten waarna je het kan verwerken, integreren en loslaten. Je mag gaan leren hoe je jouw behoeften zelf kan vervullen in plaats van daarvan afhankelijk te zijn van de ander. Zo ontwikkel je eigenwaarde, zelfstandigheid en autonomie. Dit betekent dat je onvoorwaardelijk van jezelf mag gaan houden. Dit betekent dat je op een liefdevolle, respectvolle manier met jezelf om gaat en jezelf een relatie gunt met iemand die emotioneel beschikbaar is. Daardoor zal ook die strenge innerlijke criticus, de twijfelaar of de perfectionist in jou minder ruimte gaan innemen. Grenzen stellen en opkomen voor jouw belangen, wensen en behoeften is wat je mag gaan ontwikkelen, zodat je de beste versie van je zelf wordt en het leven gaat leiden wat echt bij jou past.

Zou je in dit proces misschien ondersteuning willen krijgen? Die ondersteuning vind je hier in de praktijk. Een afspraak maken voor een eerste gesprek is een goede eerste stap.