Narcisme op de werkvloer

Stress of zelfs een burn-out vanwege het gedrag van een leidinggevende komt zeer vaak voor. Ironisch genoeg is vaak het gebrek aan leiding geven de oorzaak van de werkstress. Je baas of chef is dan meer bezig met zijn status dan met het bedrijf. Hij* besteedt z’n tijd liever aan de eigen positie en ambities. Gesprekken blijven oppervlakkig, voor daadwerkelijke betrokkenheid is geen gelegenheid en het liefst voert hij gesprekken met mensen die interessanter zijn dan jij (met de deur dicht).

Hoewel de werkprocessen in de praktijk beter verlopen zodra hij zich er niet mee bemoeit, denkt hij dat het bedrijf zonder hem stil valt. Hij meent echt mensenkennis te hebben, maar is niet bij machte om het maximale uit z’n medewerkers te halen. Hij ziet immers hun competenties niet. Inhoudelijke vragen weet hij niet te formuleren en zijn leiderschap kenmerkt zich door onnodig micro-management.

Luisteren en klankborden doet hij met dure externen, of mensen die hij bewondert om hun status. Al vertellen zij hem hetzelfde verhaal als jij. Zijn management-team bestaat uit enkel ja-knikkers. Hij is God en de rest deurmat.

Wanneer elk meningsverschil een wedstrijd wordt

Een narcistische baas spreekt geen reële verwachtingen uit, maar verlangt in de tussentijd wel van alles. Als een kleuter die zijn zin wil krijgen, maakt hij van ieder meningsverschil een wedstrijd. Een weerwoord ziet hij als een persoonlijke aanval. Wat mis gaat ligt uiteraard aan de werknemer, niet aan hem. Als deze daarentegen een goed idee heeft, zal hij het waar mogelijk als het zijne presenteren.

Om zijn machtspositie kracht bij te zetten, schroomt hij niet om collega’s tegen elkaar op te zetten. In een klimaat van uitspelen en pesten gedijdt de narcist het beste. Uit angst zelf in de maling genomen te worden is hij op zijn beurt wantrouwend en controlerend.

Door een enorme onderliggende onzekerheid ligt zijn arrogante houding vaak niet in lijn met wat hij zegt of wil zeggen. Zijn machtsvertoon is als een lege huls. Zodra je het negeert of je standpunt gefundeerd weet te brengen, weet hij zich geen houding te geven en zal hij proberen je te omzeilen.

Narcistische leidinggevende

Een narcistische leidinggevende is ertoe in staat je helemaal murw te maken. Zonder zelfs maar in de gaten te hebben hoe enorm contraproductief z’n gedrag is. Gevoelens van angst, woede en machteloosheid kunnen bij jou voor veel persoonlijke stress zorgen.

Het is niet eenvoudig om je aan deze stress te onttrekken. Je bent van je werk afhankelijk voor je inkomen. Opstappen is vaak makkelijker gezegd dan gedaan. Zodra je je afkeert van de narcist, zal hij je verguizen.

Om je werk vol te kunnen blijven houden is negeren van dit wangedrag vaak de beste oplossing. Sluit echter niet je ogen voor echte misstanden, want die neem je onbewust mee naar huis. Probeer de onderlinge loyaliteit te bewaren met de rest van je collega’s. Benoem taken helder, stel je neutraal en zakelijk op en formuleer duidelijk je grenzen.

Als je besluit om een andere baan te zoeken, houd dit dan voor jezelf totdat je genoeg zekerheid hebt. Je baas heeft geen oog voor jouw belang en zal zich verraden voelen, met alle gevolgen van dien voor de tijd die je er nog zit. Houd je wel strikt aan de wettelijke opzegtermijn en andere contractuele afspraken, geef hem geen stok om mee te slaan. Vertel slechts het noodzakelijke over je plannen en vraag een betrouwbare collega als referentie voor je volgende werkgever.

*Daar waar hij geschreven staat, kan ook zij bedoelt worden.

Vind je herkenning en heb je ook een goede tip, laat het ons weten!